Chuẩn bị kế hoạch bài học là một khía cạnh quan trọng của giảng dạy. Đó là hướng dẫn chi tiết phác thảo các mục tiêu và hoạt động sẽ được sử dụng trong mỗi buổi học. Một kế hoạch bài học được chuẩn bị tốt không chỉ giúp giáo viên luôn đi đúng hướng mà còn giúp học sinh hiểu tài liệu tốt hơn và đạt được mục tiêu học tập. Trong bài này, chúng ta sẽ thảo luận về các yếu tố chính trong quá trình thiết kế bài giảng STEM, quy trình tạo một đề cương bài giảng, các giáo án bài học và một vài công cụ để làm cho việc chuẩn bị hiệu quả hơn.

1. Tại sao giáo viên cần tự soạn bài trước giờ lên lớp ?

Với học sinh, việc giáo viên chuẩn bị bài trước khi lên lớp là hành động thể hiện sự chuyên nghiệp và tận tuỵ của thầy cô. Hơn ai hết, thầy cô là người hiểu rõ học sinh của mình và biết cách thiết kế các bài giảng STEM sao cho phù hợp với học sinh của mình nhất.

Với bản thân giáo viên, kế hoạch bài giảng STEM là những ý tưởng của thầy cô được lưu lại thành văn bản một cách rõ ràng mạch lạc. Kế hoạch sẽ góp phần đảm bảo các hoạt động được triển khai hiệu quả và đạt mục tiêu đề ra. Kế hoạch bài giảng STEM cũng có thể được chia sẻ với trưởng nhóm bộ môn để kiểm soát chất lượng và các giáo viên khác để chia sẻ kinh nghiệm.

2. Đề cương bài giảng STEM

Bài giảng STEM thường được tổ chức theo các dự án. Mỗi dự án thầy cô sẽ cần chuẩn bị một đề cương bài giảng. Quá trình chuẩn bị bắt đầu với mục tiêu của dự án. Thầy cô sẽ thiết kế thử thách, kiến thức và kỹ năng mà học sinh sẽ học được từ dự án.

Ví dụ, sau một dự án STEM về vật lý thiên văn, học sinh có thể:

• Chỉ ra được một số đặc điểm của hệ mặt trời và các hành tinh, thiên thể (Kiến thức)
• Hiểu được công việc của Kỹ sư Hàng không Vũ trụ và những thử thách của công việc này (Kiến thức)
• Xác định được cấu tạo và các yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ rơi của dù trong quá trình hạ cánh tàu vũ trụ (Kiến thức)
• Ứng dụng kiến thức khoa học về lực cản không khí, trọng lực và áp dụng quy trình thiết kế kỹ thuật để giải quyết vấn đề hạ cánh xuống Hoả Tinh (Kỹ năng – Thử thách)

Sau đó, thầy cô có thể lên kế hoạch cho các bài giảng nhỏ góp phần đạt được mục tiêu lớn của dự án. Với mỗi dự án, các bài học có thể được dẫn dắt với các đề mục sau:

Thầy cô lưu ý là mỗi mục có thể học trong một hoặc nhiều tiết học.

Sau khi có ý tưởng cho đề cương bài giảng STEM, thầy cô có thể sử dụng bảng dưới đây để triển khai một cách chi tiết hơn:

3. Giáo án bài giảng STEM

Khi soạn giáo án, mỗi bài học sẽ luôn có đủ 3 phần chính: mục tiêu bài học, hình thức đánh giá, và các hoạt động trong lớp học.

Mục tiêu bài học

Mục tiêu của bài học cần đảm bảo các tiêu chí sau:

• Rõ ràng
• Cụ thể
• Có thể quan sát được
• Có thể đo lường được
• Có thể thực hiện được

Thầy cô có thể áp dụng phương pháp “Học-Hành-Điều-Độ” để đặt mục tiêu cho bài học như sau:

Với mỗi mục tiêu, thầy cô cần đảm bảo có đủ 4 yếu tố:

• Học – Học sinh: học sinh là trung tâm của bài học và luôn được thể hiện như chủ thể trong mục tiêu của bài học
• Hành – Hành động: hành động của học sinh thể hiện đạt được mục tiêu của bài học
• Điều – Điều kiện: điều kiện và bối cảnh hoàn thành mục tiêu
• Độ – Mức độ: Mức độ được kỳ vọng của mục tiêu

Ví dụ: Sau bài học, học sinh sẽ có thể nhận biết và phát âm chính xác tên các loài động vật.

Kiểm tra đánh giá bài giảng STEM

Có 2 hình thức kiểm đánh giá là: tổng kết (summative) và thường xuyên (formative).

• Đánh giá tổng kết:

Đánh giá tổng kết là một phương pháp đánh giá kết quả học tập và thành tích học tập của học sinh khi kết thúc một bài học (unit), khóa học, hoặc học kỳ. Nó thường liên quan đến việc cho học sinh làm bài kiểm tra, bài kiểm tra hoặc bài kiểm tra cuối kỳ để xác định xem các em đã nắm được kiến thức đến đâu. Đánh giá tổng kết thường được sử dụng để cho điểm hoặc xác định xem học sinh có đạt được các mục tiêu học tập nhất định hay không.

Tuy nhiên, thầy cố sẽ nhiều lựa chọn đánh giá tổng kết trong dự án STEM như đánh giá sản phẩm hay thuyết trình cuối dự án.

• Đánh giá thường xuyên:

Đánh giá quá trình là một phương pháp đánh giá quá trình học tập và tiến bộ học tập của học sinh trong khi việc giảng dạy vẫn đang diễn ra. Nó được sử dụng để thầy cô có thể phản hồi kịp thời cho học sinh, giáo viên và phụ huynh về những gì học sinh biết và có thể làm, đồng thời để xác định các lĩnh vực mà học sinh cần hỗ trợ thêm. Ví dụ về đánh giá quá trình bao gồm các cuộc thảo luận trong lớp, câu đố, bài tập về nhà và đăng ký. Những đánh giá này được sử dụng để điều chỉnh quá trình dạy và học nhằm nâng cao kết quả học tập và thành tích của học sinh.

Đánh giá thường xuyên sẽ được lồng ghép ngay trong các bài học nên thầy cô cần lưu ý thiết kế đánh giá trong giáo án khi soạn.

Hoạt động triển khai bài giảng STEM

Tuỳ vào loại bài học trong dự án, mà thầy cô có thể cân nhắc hình thức triển khai hợp lý. Bên dưới là phần gợi ý của ISA cho các thầy cô:

Tổng kết

Đối với việc giảng dạy, việc lên kế hoạch là một phần vô cùng quan trọng. Với một giáo án được đầu tư công sức và chuẩn bị chỉn chu, thầy cô có thể mang đến một tiết học đầy lý thú và bổ ích.

Thầy Cô đang quan tâm, muốn tìm hiểu về Giáo dục STEM, cách áp dụng phương pháp STEM vào lớp học, hãy tham khảo ngay “Khoá đào tạo Nhà giáo dục STEM cấp chứng nhận ISA-STEM.org” của International STEM Association nhé!

Bài viết được biên soạn bởi International STEM Association, xin vui lòng không được sao chép dưới mọi hình thức.